Upadłość konsumencka – jak uzyskać?

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, konsument, przytłoczony ciężarem długów może złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Podstawy oddalenia wniosku

W postepowaniu upadłościowym sąd będzie badał, na podstawie oświadczeń konsumenta i dokumentów czy nie zachodzi choćby jedna z negatywnych przesłanek ogłoszenia upadłości. Spełnienie którejkolwiek z nich poskutkuje oddaleniem wniosku. 

Sąd oddali więc wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenta, jeżeli:

-w stosunku do konsumenta, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe, ale zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na wniosek konsumenta (np.: w trakcie wcześniejszego postępowania konsument uchybił swoim obowiązkom – np.: zataił istotne informacje, co doprowadziło do prawomocnego umorzenia postępowania);

-w stosunku do konsumenta, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku, we wcześniejszym konsumenckim postępowaniu upadłościowym uchylono plan spłaty (konsument nie wykonywał planu spłaty, nie składał sprawozdań, zatajał źródła przychodu);

-w stosunku do konsumenta, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,

-w stosunku do konsumenta, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku czynność prawna dłużnika – konsumenta została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli

Sąd może jednak w powyższych przypadkach wydać postanowienie o ogłoszeniu upadłości, jeżeli postępowanie jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Sąd oddala również wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli konsument doprowadził do swojej niewypłacalności albo istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa (np.: zaciągnął pożyczkę chcąc jej nie spłacić; swoim działaniem doprowadził do zmniejszenia wypłacanego mu wynagrodzenia za pracę);

Ponadto sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba że do niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia jej stopnia doszło pomimo dochowania przez dłużnika należytej staranności lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Sąd oddala również wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne. 

Wniosek o ogłoszenie upadłości

Wniosek o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy – sąd rejonowy wydział gospodarczy w składzie jednego sędziego. Wniosek powinien zawierać: imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL dłużnika, a jeśli dłużnik nie posiada numeru PESEL – dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację, wskazanie miejsc; w których znajduje się majątek dłużnika; wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie; aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników; spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;  spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania; listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych; oświadczenie dłużnika, że nie zachodzą podstawy do oddalenia wniosku. Wniosek składa się na urzędowym formularzu.

Dokumenty

Aby odpowiednio wykazać powyższe okoliczności trzeba będzie zebrać pokaźny plik dokumentów. Najważniejsze będą dokumenty związane z historią zadłużenia (takie jak np. umowa kredytu, harmonogram spłat, wezwania do zapłaty, wypowiedzenie umowy, wezwania do zapłaty, nakaz zapłaty, pisma w postępowaniu egzekucyjnym). Trzeba będzie również zatroszczyć się o dokumenty uzasadniające złożenie wniosku o upadłość i wskazujące na brak winy dłużnika – wszelkie dokumenty, które świadczą, iż do stanu niewypłacalności doszło bez winy dłużnika (wypowiedzenie umowy o pracę, historia choroby, dokumenty świadczące, iż wpadło się w pętlę zadłużenia, jakieś wyroki). W dalszej kolejności będziemy również potrzebować dokumentów związanych z dochodami i wydatkami dłużnika (umowa o pracę, emerytura, renta, rachunki miesięczne potwierdzające koszty utrzymania). Potrzebny też będzie wyciąg z rachunku bankowego i PIT. Sąd może również wezwać do przedstawienia innych dokumentów.

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości

Kończąc postepowanie, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości (uwzględniające wniosek) albo postanowienie oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości, na które przysługuje zażalenie.

Po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości przedmioty należące dotychczas do majątku upadłego konsumenta wchodzą w skład masy upadłości. Sąd wzywa wierzycieli upadłego do zgłaszania wierzytelności w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze oraz wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka. Od tego momentu toczy się już właściwe postepowanie upadłościowe z udziałem upadłego konsumenta, sędziego komisarza oraz syndyka. Wskazać jednak należy, iż zgodnie z przepisami prawa upadłościowego wyłączony z masy upadłości jest cały szereg składników majątku. Tak więc, w praktyce syndyk nie będzie wywoził 10 letniego odkurzacza ani wyszarpywał zabawek z ręki dziecka. Niemniej jednak, upadłość konsumencka wiążę się z utratą najważniejszych składników majątku upadłego.

Koszty postępowania upadłościowego

Jednym koniecznych wymogów wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest uiszczenie opłaty sądowej. Ustawodawca wziął pod uwagę fakt, iż wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składają osoby w trudnej sytuacji finansowej i opłata jest na minimalnym poziomie tzw. opłaty podstawowej, czyli 30 zł, co wynika wprost ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Ponadto ustawodawca określił, że do kosztów postępowania zalicza się opłaty sądowe oraz wydatki niezbędne dla osiągnięcia celu postępowania. Do tych wydatków zalicza się w szczególności wynagrodzenie i wydatki syndyka. W postepowaniu sąd ustala wynagrodzenie syndyka biorąc pod uwagę wysokość funduszów masy upadłości, stopień zaspokojenia wierzycieli, nakład pracy, zakres czynności podejmowanych w postępowaniu, stopień ich trudności oraz czas trwania postępowania. Wynagrodzenie syndyka ustala się w wysokości od jednej czwartej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do jego dwukrotności. Jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd może ustalić wynagrodzenie syndyka w wysokości do czterokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli jest to uzasadnione zwiększonym nakładem pracy syndyka wynikającym w szczególności ze stopnia skomplikowania postępowania oraz liczby wierzycieli.

Czy warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika?

Stopień skomplikowania całej procedury nierzadko rodzi konieczność skorzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego. Profesjonalny pełnomocnik sprawdzi i oceni sytuację finansową dłużnika, analizując rodzaje długu, ich wysokość i inne ważne okoliczności poboczne. Następnie sprawdzi, czy dłużnik spełnia wszystkie kryteria upadłościowe w odniesieniu do jego sytuacji materialnej i finansowej. Czasem dłużnik nie kwalifikuje się do razu do ogłoszenia upadłości i trzeba zastosować plan naprawczy, którym może pokierować pełnomocnik. Pełnomocnik następnie sporządzi wniosek o ogłoszeniu upadłości oraz będzie reprezentował dłużnika na rozprawach przed sądem. 

Koszt profesjonalnej pomocy prawnej jest bardzo zróżnicowany i zależy zarówno od miejsca jak i stanu faktycznego sprawy. Z analizy rynku można wywnioskować, że koszt takiej sprawy może wynieść pomiędzy 3 a 10 tys. zł netto. Jest to oczywiście kwota bardzo znacząca dla osoby pogrążonej w długach, jednak w zamian za nią dłużnik ma szanse na umorzenie nawet wielomilionowych długów. Warto więc ją ponieść. 

Jeżeli potrzebujesz pomocy w analizie twojej stacji finansowej w celu ustalenia podstaw do wniesienia wnioskiu o upadłość konsumencką lub chcesz złożyć zażalenia na wydane już postanowienie skontaktuj się z moją Kancelarią. Pomożemy Ci napisać wniosek albo zażalenie, oraz wesprzemy w prowadzeniu postępowania sądowego.

Adwokat

Marek Maślanka